Καλοήθης ενδοκράνια υπέρταση
Η καλοήθης ενδοκράνια υπέρταση είναι μια πάθηση, στην οποία η πίεση μέσα στον εγκέφαλο είναι αυξημένη. Φυσιολογικά, εντός του εγκεφάλου υπάρχει και κυκλοφορεί το εγκεφαλονωτιαίο υγρό. Το υγρό αυτό σε κάποιες περιπτώσεις δεν κυκλοφορεί ελεύθερα μέσα στις κοιλίες του εγκεφάλου, με αποτέλεσμα να αυξάνεται η ενδοκράνια πίεση.
Τα αίτια μπορεί να είναι κακοήθη (κάποιος όγκος στον εγκέφαλο) ή καλοήθη. Στην δεύτερη περίπτωση μιλάμε για καλοήθη ενδοκράνια υπέρταση, οπότε δεν υπάρχει κάποιο συγκεκριμένο αίτιο ή εγκεφαλική βλάβη. Η νόσος εμφανίζεται σε νέες γυναίκες παχύσαρκες ή υπέρβαρες συνήθως, ενώ μπορεί να συσχετίζεται και με άλλες παθήσεις όπως ο υποθυρεοειδισμός.
Τα συμπτώματα συνήθως είναι η αστάθεια στη βάδιση, η παροδική για δευτερόλεπτα αμαύρωση (μαύρισμα της όρασης) κατά την έγερση απο την ξαπλωτή στην καθιστή ή όρθια στάση καθώς τυπικά και ο πονοκέφαλος, ο οποίος μπορεί να επιδεινώνεται κατά το σκύψιμο, το βήχα ή το πτέρνισμα.
Η καλοήθης ενδοκράνια υπέρταση συσχετίζεται με τα μάτια και την όραση γιατί μπορεί να προκαλέσει οίδημα οπτικού νεύρου. Η κεφαλή του οπτικού νεύρου μέσα στο βυθό του ματιού έχει σαφή όρια και συνήθως μια εσωτερική μικρή κοίλανση, απο την οποία βγαίνουν τα αγγεία του αμφιβληστροειδή για να κατανεμηθούν εντός αυτού. Όταν υπάρχει οίδημα, τα όρια του οπτικού νεύρου δεν είναι πλέον σαφή, η κοίλανση λείπει και υπάρχει μια προπέτεια-προβολή του οπτικού δίσκου-νεύρου προς το βυθό του ματιού. Σε ασθενείς με καλοήθη ενδοκράνια υπέρταση αυτό δεν γίνεται άμεσα αντιληπτό, αφού η όραση δεν μειώνεται γρήγορα και απότομα, όπως επι παραδείγματι σε άλλες περιπτώσεις ισχαιμίας ή φλεγμονής του οπτικού νεύρου (ισχαιμική οπτική νευροπάθεια, οπτική νευρίτιδα κλπ).
Χρειάζεται λοιπόν η κλινική υποψία εκ μέρους του οφθαλμιάτρου, ώστε να αναγνωρίσει τα ύποπτα και άτυπα συμπτώματα και να διαγνώσει με βυθοσκόπηση καταρχάς το οίδημα του οπτικού νεύρου και στους δύο συνήθως οφθαλμούς. Σπανιότερα, μπορεί να ξεκινάει στον ένα οφθαλμό και σύντομα να προσβάλλεται και ο δεύτερος.
Η διάγνωση επιβεβαιώνεται με μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου, η οποία πρέπει να είναι φυσιολογική, χωρίς παρουσία κάποιου όγκου. Η οσφυονωτιαία παρακέντηση μπορεί να δείξει αυξημένη πίεση κατα την έξοδο του εγκεφαλονωτιαίου υγρού, αλλά είναι υποκειμενικό το αποτέλεσμα και όχι απόλυτα αξιόπιστο. Συνεπώς, με την σωστή οφθαλμολογική εξέταση και την φυσιολογική μαγνητική τομογραφία μπορούμε να είμαστε σε μεγάλο βαθμό σίγουροι για την καλοήθη ενδοκράνια υπέρταση σε ασθενείς με ύποπτα συμπτώματα και προφίλ που ταιριάζει στην πάθηση (αυξημένο σωματικό βάρος).
Χρήσιμη είναι η εξέταση των οπτικών πεδίων, ώστε να διαπιστώσουμε εαν το οίδημα έχει προκαλέσει βλάβες στην περιφέρεια της όρασης, αλλά και το OCT των οπτικών ινών-OCT RNFL-προκειμένου να παρακολουθούμε τις αλλοίωσεις στις οπτικές ίνες απο την χρόνια πίεση σε αυτές.
Θεραπευτικά, η απώλεια βάρους είναι απαραίτητη, ενώ μπορεί να χορηγηθεί αναστολέας καρβονικής ανυδράσης απο το στόμα για μερικούς μήνες. Η δράση του είναι αποιδηματική και συνήθως έχουμε καλά αποτελέσματα. Η παρακολούθηση γίνεται με βυθοσκόπηση και φωτογράφηση του οπτικού νεύρου, καθώς και με οπτικά πεδία και OCT RNFL.