Οφθαλμικές μεταστάσεις
Γενικά
Οι οφθαλμικές μεταστάσεις αποτελούν δευτεροπαθείς εντοπίσεις μιας κακοήθους νόσου στον οφθαλμό. Καρκινικά κύτταρα διαφεύγουν από την πρωτοπαθή εστία (όγκο) και διασπείρονται κυρίως μέσω της κυκλοφορίας του αίματος. Έτσι προκύπτουν οι μεταστάσεις σε διάφορα όργανα του σώματος, μεταξύ των οποίων και στον οφθαλμό.
Οι οφθαλμικές μεταστάσεις δεν είναι πολύ συχνές αλλά αποτελούν πολύτιμο εύρημα που πρέπει πάντα να αναζητείται. Αυτό έχει μεγάλη σημασία στην πρόγνωση και τη θεραπεία ασθενών με κακοήθη νεοπλασματική νόσο. Οι συνηθέστεροι καρκίνοι που δίνουν οφθαλμικές μεταστάσεις είναι ο καρκίνος του μαστού και ο καρκίνος του πνεύμονα. Επίσης και το λέμφωμα του εγκεφάλου μπορεί να δώσει εντόπιση και στον οφθαλμό (ενδοφθάλμιο λέμφωμα). όπως και ο καρκίνος του προστάτη και του δέρματος. Συνήθως προσβάλλεται ο χοριοειδής χιτώνας στο βυθό του ματιού. Αυτό, γιατί ο χοριοειδής είναι πολύ αγγειοβριθής, έχει δηλαδή μεγάλη και πλούσια αιμάτωση με αποτέλεσμα τα καρκινικά κύτταρα να φθάνουν εκεί αιματογενώς.
Διάγνωση
Τα συμπτώματα μπορεί να είναι ήπια ανάλογα με την εντόπιση στο βυθό του οφθαλμού ή και ενίοτε να απουσιάζουν πλήρως. Μπορεί να εκδηλώνονται ως θόλωση όρασης ή μυγάκια και συνήθως είναι ανώδυνα. Για τη διάγνωση κρίσιμη είναι η βυθοσκόπηση, όπου συνήθως εντοπίζονται κιτρινωπές εστίες διάσπαρτα στο βυθό. Σπανιότερα μπορεί να υπάρχει μια μεγαλύτερη εστία. Οι εστίες αυτές έχουν σχετικά σαφή όρια και ευρίσκονται βαθιά στον χοριοειδή χιτώνα κάτω από τον αμφιβληστροειδή.
Αμέσως μετά την βυθοσκόπηση θα πρέπει να διενεργηθεί ειδικός απεικονιστικός έλεγχος με αγγειογραφία. Η εξέταση εκλογής είναι η αγγειογραφία με ινδοκυανίνη (ICGA), η οποία θα καταδείξει τον ακριβή αριθμό και την εντόπιση των οφθαλμικών μεταστάσεων.
Χρήσιμη επίσης είναι και η ψηφιακή φλουροαγγειογραφία, ώστε να μας δείξει εάν η βλάβη έχει διαρροή και είναι ενεργός. Ιδανικά θα πρέπει να γίνει πανοραμική αγγειογραφία, ώστε να είμαστε βέβαιοι ότι έχουμε καλύψει όλη την περιοχή του βυθού. Στα κακοήθη νοσήματα πρέπει να εξασφαλίσουμε ότι δεν μας διαφεύγει κάποια εστία.
Η οπτική τομογραφία συνοχής (OCT) τελευταία έχει ενδιαφέρον στην απεικόνιση οφθαλμικών μεταστάσεων, αφού δίνει χαρακτηριστικές εικόνες που βοηθούν σε αμφίβολες περιπτώσεις. Οι απεικονιστικές εξετάσεις είναι σημαντικές και για την παρακολούθηση της νόσου αλλά και την εκτίμηση της ανταπόκρισης στη θεραπεία. Ο θεράπων ογκολόγος λοιπόν οφείλει να παραπέμπει τους ασθενείς για οφθαλμολογική εκτίμηση και εφόσον υπάρχει υποψία να γίνεται ο ειδικός απεικονιστικός έλεγχος. Η επανάληψη των εξετάσεων θα μας δείξει την συμπεριφορά των οφθαλμικών μεταστάσεων μετά τη θεραπεία.