Dr. Παναγιώτης Μαλάμος

Διεύθυνση:

Βασ. Σοφίας 82, Αθήνα

Ωχροπάθεια από γλαύκωμα

Εισαγωγή

Η ωχροπάθεια από γλαύκωμα αποτελεί μια ειδική μορφή ωχροπάθειας. Έχει σχέση με αυξημένη πίεση στο μάτι (οφθαλμική υπερτονία). Η οφθαλμική υπερτονία μπορεί να οδηγήσει σε γλαύκωμα, δηλαδή βλάβη του οπτικού νεύρου, αλλά συμπληρωματικά και της ωχράς.

Ειδικότερα

Η ωχροπάθεια από γλαύκωμα διαφέρει από τις συνήθεις ωχροπάθειες που συναντούμε στους ηλικιωμένους (εκφύλιση ωχράς κηλίδας) ή διαβητικούς (διαβητικό οίδημα ωχράς).

Η διαφορά της είναι ότι δεν εμφανίζει σαφείς και εξόφθαλμες αλλοιώσεις. Δεν είναι εμφανής με απλή βυθοσκόπηση και ενίοτε δεν μπορούμε να τη διακρίνουμε εκ πρώτης όψεως ούτε με την ειδική τομογραφία (OCT). Αυτό συμβαίνει διότι ατροφούν κάποιες επιμέρους στοιβάδες της ωχράς κηλίδας. Αυτές είναι πολύ λεπτές ούτως ή άλλως και δεν είναι ορατή η ατροφία τους ευθύς αμέσως. Χρειάζεται παρατηρητικότητα και μελέτη του χάρτη των επιμέρους λεπτών στοιβάδων για την ανίχνευση της ωχροπάθειας από γλαύκωμα.

Κλινική σημασία

Η κλινική σημασία της ωχροπάθειας από γλαύκωμα προκύπτει μέσα από 2 δεδομένα.

Το πρώτο είναι πως το γλαύκωμα δεν συμβαίνει μόνο όταν η ενδοφθάλμια πίεση είναι αυξημένη αλλά και σε φυσιολογικές πιέσεις (γλαύκωμα φυσιολογικής πίεσης). Έτσι μπορεί κάλλιστα να ξεφύγει της προσοχής ακόμα και του οφθαλμιάτρου που μετράει την ενδοφθάλμια πίεση.

Το δεύτερο είναι πως σε αρχικά στάδια το γλαύκωμα δεν δίνει συμπτώματα. Ενίοτε και ο οφθαλμίατρος μπορεί να το παραβλέψει με τη βυθοσκόπηση, αφού το οπτικό νεύρο μπορεί να είναι αρχικά φυσιολογικό.

Ωστόσο, το γλαύκωμα μπορεί να αποκαλυφθεί τυχαία και έμμεσα, μετά από έλεγχο της ωχράς κηλίδας. Η ωχρά κηλίδα είναι το κυριότερο σημείο ενδιαφέροντος στο βυθό, αφού με αυτή έχουμε την ευκρινή όραση, τα χρώματα και τις λεπτομέρειες.

Διάγνωση

Το OCT της ωχράς κηλίδας αποτελεί, λοιπόν, μακράν τη συχνότερη απεικονιστική εξέταση του βυθού του οφθαλμού σήμερα. Θα πρέπει να είμαστε σε θέση να αναγνωρίσουμε τα σημεία την βλάβης (ωχροπάθειας) από γλαύκωμα.

Η συνήθης βλάβη της ωχράς από το γλαύκωμα είναι αυτή της ατροφίας των γαγγλιακών κυττάρων. Τα γαγγλιακά κύτταρα είναι κύτταρα νευρικού ιστού που λαμβάνουν ερεθίσματα από 2 άλλες κατηγορίες κυττάρων στον αμφιβληστροειδή. Αυτά είναι τα δίπολα και τα αμακρινικά. Συνολικά, όλο το σύμπλεγμα είναι σημαντικό για την όραση και ο ρόλος των γαγγλιακών κυττάρων κομβικός.

Εικόνα του φυσιολογικού οπτικού νεύρου ασθενούς με ωχροπάθεια απο γλαύκωμα. Διακρίνουμε το φυσιολογικό μάτι με φυσιολογική απεικόνιση των γαγγλιακών κυττάρων (μεσαία στήλη με φυσιολογικό πράσινο χρώμα).
Τομογραφία Angio-OCT του φυσιολογικού οπτικού νεύρου ασθενούς με ωχροπάθεια απο γλαύκωμα.

Παρουσίαση περιστατικού

Στις  εικόνες που παρουσιάζουμε στο εν λόγω άρθρο διακρίνουμε γλαυκωματική βλάβη στην ωχρά με ασυμμετρία των ημισφαιρίων και κατώτερη λέπτυνση των γαγγλιακών κυττάρων, Αυτή η βλάβη είναι τυπική για γλαύκωμα. Χαρακτηριστικά έχουμε λέπτυνση στη στοιβάδα των γαγγλιακών κυττάρων (GCC), καθώς και σε αυτή της έσω δικτυωτής στοιβάδας (IPL).

Ωχροπάθεια απο γλαύκωμα, όπως τη διακρίνουμε με Angio-OCT. Παρατηρείστε ατη μεσαία στήλη την πλήρη διάχυτη ατροφία των γαγγλιακών κυττάρων (μπλέ χρώμα), αν και η ωχρά δείχνει φυσιολογική. Επίσης στην κάτω αριστερή εικόνα διακρίνουμε σημαντική μείωση της πυκνότητας αιματικής ροής.
Εικόνα της οπτικής ιηλής (νεύρου) του ασθενούς με ωχροπάθεια απο γλαύκωμα. Παρατηρείστε την έντονη μείωση της αιματικής ροής (μπλέ χρώμα) γύρω απο το οπτικό νεύρο.

Ο ασθενής διεγνώσθη με γλαύκωμα τυχαία μέσα από έλεγχο της ωχράς. Η απεικόνιση και των οπτικών θηλών και ινών επιβεβαιώνει τη διάγνωση γλαυκώματος.