Εστιακό σκληρικό οζίδιο

OCT, αμφιβληστροειδής, Σκληρός χιτώνας DrMalamos 10/03/2025

Γενικά

Το εστιακό σκληρικό οζίδιο, ή focal scleral nodule, όπως το ονομάζουμε στην διεθνή ορολογία, αποτελεί έναν καλοήθη όζο ή οζίδιο στον βυθό του οφθαλμού. Παλαιότερα το περιγράφαμε ως ιδιοπαθή μονήρη χοριοειδίτιδα (solitary idiopathic choroiditis). Ωστόσο, ο όρος αυτός δεν επικράτησε επειδή η προέλευση του οζιδίου μάλλον είναι από τον σκληρό χιτώνα του βολβού.

Εστιακό κληρικό οζίδια, το οποίο το διακρίνουμε ως έντονα λευκωπό όζο πλησίον του οπτικού νεύρου.

Το εστιακό σκληρικό οζίδιο δίνει εικόνα λευκωπού μάζας στο βυθό του οφθαλμού. Επειδή μπορεί να προβάλλει προς τα μέσα, κατά τη βυθοσκόπηση, δημιουργεί υποψία παρουσία όγκου. Έτσι, «χτυπάει συναγερμός» στον οφθαλμίατρο που εξετάζει για περαιτέρω διερεύνηση, αλλά προκύπτει και φόβος στον ασθενή για κάτι «κακό». Προκαλεί δηλαδή διαγνωστική σύγχυση με πλήθος άλλων αλλοιώσεων, κάποιες εκ των οποίων ενδέχεται να είναι και κακοήθεις.

Διαφορική διάγνωση

Οι βλάβες που πρέπει να αποκλείσουμε είναι αρχικά το αμελανωτικό μελάνωμα του χοριοειδούς. Το μελάνωμα του χοριοειδούς, όπως αυτό του δέρματος, είναι ένας συνήθως επιθετικός κακοήθης όγκος, συνήθως με καφέ χρωστική. Ενίοτε όμως η χρωστική μπορεί να λείπει και ο όγκος να δείχνει κατά τη βυθοσκόπηση λευκωπός. Άλλη βλάβη είναι το αιμαγγείωμα του χοριοειδούς, το οποίο είναι καλοήθης όγκος με πλούσια αιμάτωση, που συνήθως προκαλεί οίδημα (συλλογή υγρού) στην ωχρά. Φλεγμονές του χοριοειδούς επίσης μπορούν να εκδηλώσουν κοκκιώματα στο χοριοειδή χιτώνα που μοιάζουν κλινικά με το εστιακό σκληρικό οζίδιο.

Αμελανωτικό μελάνωμα χοριοειδούς, το οποίο το διακρίνουμε ως λευκωπή αλλοίωση με ομοιότητα με το εστιακό σκληρικό οζίδιο

Διάγνωση-Απεικόνιση

Σήμερα διαθέτουμε πολλά απεικονιστικά μέσα υψηλής ανάλυσης του βυθού. Με αυτά μπορούμε στα περισσότερες περιπτώσεις να προσεγγίσουμε ακόμα και τις δυσκολότερες διαγνώσεις.

Έτσι, λοιπόν, ξεκινώντας με την οπτική τομογραφία συνοχής (OCT), το εστιακό σκληρικό οζίδιο δίνει εικόνα βλάβης που ωθεί από κάτω τον χοριοειδή χιτώνα και το μελάγχρουν επιθήλιο. Έχει δηλαδή προέλευση από τον οπίσθιο σκληρό χιτώνα. Λόγω μεγάλου ύψους και πίεσης που ασκεί από κάτω, συνήθως προκαλεί συμπίεση και τελικά ατροφία των υπερκείμενων στοιβάδων. Σε αυτή την πίεση αποδίδουμε και το λευκωπό του χρώμα. Η OCT λοιπόν είναι βασική εξέταση για να εντοπίσουμε το επίπεδο της βλάβης και να έχουμε μια αρχική αλλά σημαντική εκτίμηση.

Οπτική τομογραφία συνοχής στον ίδιο ασθενή με εστιακό κληρικό οζίδια. Υπάρχει υπέγερση από τον σκληρό με συμπίεση των υπερκείμενων δομών του χοριοειδούς.

Οπτική τομογρφία συνοχής σε ασθεμή με αμελανωτικό μελάνωμα (OCT). Η διαφορά με το εστιακό σκληρικό οζίδιο είναι προφανής. Στο μελάνωμα η βλάβη είναι εντός του χοριοειδή.

Αγγειογραφικά, τόσο με φλουροαγγειογραφία όσο και με την αγγειογραφία ινδοκυανίνης αποκλείουμε το μελάνωμα και το αιμαγγείωμα (δίνει χαρακτηριστική εικόνα).

Τέλος, ο αυτοφθορισμός και η υπερηχογραφία μας βοηθούν και αυτά στη διαφοροδιάγνωση. Ο πρώτος είναι σημαντικός για την ανάδειξη τυχόν παρουσίας λιποφουσκίνης. Η λιποφουσκίνη απαντάται στα μελανώματα (συσσώρευση υλικού κάτω από τον αμφιβληστροειδή). Ο υπέρηχος επίσης, δίδει ενίοτε χαρακτηριστικές επίσης εικόνες.

Εικόνα αυτοφθορισμού σε μελάνωμα χοριοειδούς, όπου διακρίνουμε την χαρακτηριστική παρουσία λιποφουσκίνης

Θεραπεία

Το εστιακό σκληρικό οζίδιο δεν χρήζει θεραπείας. Δεδομένης της καλοήθους και αυτοπεριοριζόμενης φύσης του το θέτουμε σε παρακολούθηση ανά διαστήματα (περίπου ανά έτος αρχικά).

Blog