Γλαύκωμα ή γλαυκωματική οπτική νευροπάθεια

Περιγραφή

Γλαύκωμα ανοικτής-κλειστής γωνίας, χρόνιο απλό γλαύκωμα ανοικτής γωνίας, δευτεροπαθές γλαύκωμα ανοικτής-κλειστής γωνίας. Πρόκειται για μια πάθηση του οπτικού νεύρου του ματιού (οπτική νευροπάθεια), η οποία οφείλεται κυρίως στην αυξημένη ενδοφθάλμια πίεση, αλλά και σε άλλους παράγοντες. Η οφθαλμική υπερτονία ή υπέρταση είναι ο μόνος παράγοντας που μπορεί να ελεγχθεί, με φαρμακευτική ή χειρουργική θεραπεία. Το γλαύκωμα διακρίνεται σε ανοικτής και κλειστής γωνίας, ανάλογα με το αν η γωνία του προσθίου θαλάμου είναι ανοικτή ή κλειστή αντίστοιχα. Η γωνία του προσθίου θαλάμου είναι η ανατομική περιοχή στο πρόσθιο μέρος του βολβού, στη βάση της ίριδας, όπου αποχετεύεται το υδατοειδές υγρό, το οποίο γεμίζει τον θάλαμο μεταξύ του κερατοειδή και της ίριδας. Η πιο συχνή μορφή γλαυκώματος είναι το πρωτοπαθές ή χρόνιο απλό γλαύκωμα ανοικτής γωνίας.

Καταστάσεις με τις οποίες μπορεί να συνδυαστεί

1. Ραγοειδίτιδα
2. Συγγενή οφθαλμικά σύνδρομα
3. Ερπητικές λοιμώξεις οφθαλμού
4. Μακροχρόνια χρήση σταγόνων κορτιζόνης
5. Θλαστικά τραύματα βολβού
6. Παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια

Συμπτώματα – Κλινική Εικόνα

• Το γλαύκωμα είναι μια ύπουλη ασθένεια που δεν δίνει συμπτώματα, διότι επηρεάζει, μέχρι αρκετά προχωρημένο στάδιο, μόνο την περιφέρεια της όρασης, προκαλώντας τα λεγόμενα σκοτώματα των οπτικών πεδίων. Το προχωρημένο γλαύκωμα προκαλεί «σωληνοειδή όραση», δηλαδή ο ασθενής μπορεί να δεί μόνο κεντρικά, ενώ στα τελικά στάδια επέρχεται πλήρης τύφλωση. Η πάθηση είναι σχεδόν πάντα αθόρυβη και ανώδυνη. Εξαίρεση αποτελεί το νεοαγγειακό γλαύκωμα, το οποίο είναι επώδυνο, προκύπτει μετά απο θρόμβωση φλέβας αμφιβληστροειδούς ή παραγωγική διαβητική αμφιβληστροειδοπάθεια και έχει  ώς αιτία την ισχαιμία στον αμφιβληστροειδή. Επίσης, επώδυνο είναι και το οξύ γλαύκωμα κλειστής γωνίας που εκδηλώνεται με οξεία κρίση έντονου περιοφθαλμικού πόνου και εμέτους.

Διάγνωση - Εξετάσεις

Η διάγνωση γίνεται με βιομικροσκόπηση, γωνιοσκοπία και βυθοσκόπηση. Η μέτρηση της ενδοφθάλμια πίεσης ή τονομέτρηση γίνεται στη σχισμοειδή λυχνία, με ειδικό όργανο που λέγεται τονόμετρο επιπεδώσεως. Η γωνιοσκοπία είναι μια εξέταση της γωνίας του προσθίου θαλάμου με ειδικό εξεταστικό φακό. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να είναι παθολογική η κατασκευή της ή να έχει πολύ χρωστική, όπως στο ψευδοαποφολιδωτικό γλαύκωμα και στο σύνδρομο διασποράς χρωστικής (χρωστικό γλαύκωμα). Η βυθοσκόπηση αποκαλύπτει αυξημένη κοίλανση του οπτικού δίσκου με ελάττωση και λεπτυνση στον νευροαμφιβληστροειδικό δακτύλιο (rim).
Περαιτέρω διερεύνηση περιλαμβάνει κατ’αρχάς τη μέτρηση του πάχους του κερατοειδούς, ή αλλιώς παχυμετρία κερατοειδούς. Αυτή η εξέταση είναι πλεόν ρουτίνα στη διαγνωστική του ύποπτου γλαυκώματος. Έχει βρεθεί οτι η πραγματική πίεση είναι τόσο μεγαλύτερη όσο λεπτότερος είναι ο κερατοειδής χιτώνας και αντίστροφα. Άνθρωποι με λεπτό κερατοειδή, λοιπόν, έχουν σχετικά αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης γλαυκώματος και αντίθετα ο παχύτερος κερατοειδής σχετίζεται με μειωμένο κίνδυνο για τη νόσο. Επιπλέον,  σήμερα, η νέα τεχνολογία μας δίνει σημαντικές δυνατότητες απεικόνισης και αποτύπωσης της ανατομίας του οπτικού νεύρου, άρα και πρώϊμης διάγνωσης και παρακολούθησης του γλαυκώματος. Η οπτική τομογραφία συνοχής (OCT) καταγράφει τις περιθηλαίες οπτικές ίνες (RNFL) και το πάχος αυτών, το οποίο στα πρώϊμα στάδια εμφανίζεται εστιακά ελαττωμένο. Επίσης, τα οπτικά πεδία είναι μια απαραίτητη εξέταση που δείχνει την έκταση της λειτουργικής πλέον βλάβης στην περιφέρεια της όρασης και δίνει τη δυνατότητα παρακολούθησης και εξέλιξης του γλαυκώματος.

Αντιμετώπιση - Συντηρητική

• Η αντιμετώπιση εξαρτάται απο τον τύπο του γλαυκώματος. Στο γλαύκωμα ανοικτής γωνίας, ανεξαρτήτως αιτιολογίας, η αρχική θεραπεία είναι φαρμακευτική με αντιγλαυκωματικές σταγόνες. Υπάρχουν διάφορα σκευάσματα, απλά ή συνδυασμού ουσιών, τα οποία χρησιμοποιούνται σε καθημερινή βάση ανελλιπώς. Ειδικότερα, εάν η υπερτονία οφείλεται σε σταγόνες κορτιζόνης (συνήθως μετά απο 3 εβδομάδες χρήσης) αυτές πρέπει να διακοπούν. Εάν υπάρχει υποψία ιογενούς λοίμωξης απο ερπητοϊό (υπερτασική ιριδοκυκλίτιδα), τότε χρειάζεται παρακέντηση προσθίου θαλάμου και λήψη υδατοειδούς υγρού για εξέταση PCR. Εφόσον επιβεβαιωθεί η ύπαρξη ερπητοϊού, τότε χορηγείται ειδική θεραπεία με σκοπό την ελάττωση των πολλαπλών υποτροπών και τη μακροχρόνια ύφεση.
  Υπάρχουν και επεμβατικές όμως θεραπείες για το γλαύκωμα. Τα λεϊζερ στη γωνία του προσθίου θαλάμου (λέϊζερ τραμπεκουλοπλαστική) ενδείκνυνται σε ορισμένες περιπτώσεις που δεν είναι εύκολη η συμμόρφωση των ασθενών στη συνεχή θεραπεία με σταγόνες, ώστε να πετύχουμε μεσοπρόθεσμα αποτελέσματα μερικών μηνών. Επίσης, τα λέϊζερ έχουν θέση και στο γλαύκωμα κλειστής γωνίας, όπου γίνονται επάνω στην ίριδα (YAG-laser ιριδοτομή) με σκοπό να δημιουργήσουν μια οπή, μέσω της οποίας θα κυκλοφορεί πλέον το υδατοειδές υγρό, παρακάμπτοντας την κλειστή γωνία. Τέλος, σε περιπτώσεις ανθεκτικές, με εξέλιξη των γλαυκωματικών αλλοιώσεων στα οπτικά πεδία, συνιστάται χειρουργική διηθητική επέμβαση που λέγεται τραμπεκουλεκτομή. Ανάλογα με την περίπτωση, η επέμβαση αυτή μπορεί να συνοδεύεται απο ένθεση ειδικής βαλβίδας ή και χρήση ειδικής ουσίας (μυτομικίνη) που εμποδίζει την απόφραξη της διηθητικής φυσαλλίδας και διασφαλίζει την επιτυχία της επέμβασης.
  • Χρονοδιάγραμμα
    Εξαρτάται απο την εκάστοτε περίπτωση. Σήμερα με την εξέλιξη στη φαρμακευτική θεραπεία έχουμε εξαιρετικά αποτελέσματα στις περισσότερες περιπτώσεις. Ειδικές επιπλεγμένες περιπτώσεις θα χρειαστούν περαιτέρω χειρουργική αντιμετώπιση.
  • Επιπλοκές
    Τύφλωση.
  • Πρόγνωση
    Εξαρτάται απο την περίπτωση. Κατά κανόνα η πρόγνωση είναι αρκετά καλή εφόσον η νόσος γίνει έγκαιρα αντιληπτή και αντιμετωπιστεί σωστά.