Οπτική νευρίτιδα

Περιγραφή

Η οπτική νευρίτιδα, οπισθοβολβική οπτική νευρίτιδα, αυτοάνοση οπτική νευρίτιδα, θηλίτιδα, είναι μια φλεγμονώδης πάθηση του οπτικού νεύρου του ματιού (οπτική νευροπάθεια), η οποία οφείλεται πληθώρα παράγοντες. Η τυπική οπτική νευρίτιδα είναι η οπισθοβολβική, η οποία οφείλεται σε απομυελινωτικά νοσήματα. Αυτά τα νοσήματα προκαλούν διαταραχή του προστατευτικού ελύτρου που περιβάλλει τα περισσότερα νεύρα του ανθρώπινου σώματος, το οποίο ονομάζεται μυελίνη. Η άτυπη οπτική νευρίτιδα έχει άλλες αιτιολογίες και διαφορετική κλινική πορεία.

Παθήσεις με τις οποίες μπορεί να συνδυαστεί

1. Απομυελινωτικά νοσήματα
   1. Σκλήρυνση κατά πλάκας-πολλαπλή σκλήρυνση
   2. Οπτική νευρομυελίτιδα (νόσος Devic)
2. Αυτοάνοσα νοσήματα (Συστηματικές αγγειϊτιδες)
   1. Συστηματικός ερυθηματώσης λύκος
   2. Οζώδης πολυαρτηρίτιδα
   3. Κοκκιωμάτωση Wegener
   4. Αυτοάνοση χρόνια υποτροπιάζουσα
3. Συστηματικά φλεγμονώδη νοσήματα (Σαρκοείδωση)
4.  Λοιμώξεις
   1. Τοξοπλάσμωση
   2. Φυματίωση
   3. Bartοnella-Νόσος εξ’ονύχων γαλής (νευροαμφιβληστροειδίτιδα)
5. Μεταϊογενής (παιδιά)
6. Μετά απο εμβολιασμό (παιδιά)

Συμπτώματα – Κλινική Εικόνα

• Η τυπική απομυελινωτική οπτική νευροπάθεια ξεκινάει με σταδιακή μείωση της όρασης σε διάστημα 2-3 ημερών, σταθεροποίηση για τις επόμενες 8-10 ημέρες και σταδιακή βελτίωση εν συνεχεία μέχρι και για 6 μήνες. Η μείωση της όρασης μπορεί να είναι απο μικρή εώς και αρκετά μεγάλη. Επίσης, διαταράσσεται η αντίληψη των χρωμάτων και τα αντανακλαστικά της κόρης (σχετική ανιούσα κορική διαταραχή). Η πορεία αυτή είναι απόλυτα χαρακτηριστική της απομυελινωτικής νευρίτιδας στα πλαίσια πολλαπλής σκλήρυνσης (σκλήρυνση κατά πλάκας). Η άτυπη νευρίτιδα μπορεί να ακολουθεί διαφορετική κλινική πορεία με πολλαπλές υποτροπές ή μεγαλύτερη διάρκεια μείωσης της όρασης, ανάλογα πάντα με το υποκείμενο αίτιο. Εφόσον πρόκειται για νευροαμφιβληστροειδίτιδα, μια ειδική φλεγμονή του οπτικού νεύρου, επηρεάζεται και η ωχρά κηλίδα με συσσώρευση των σκληρών λεγόμενων εξιδρωμάτων, κατάσταση που ονομάζεται ωχρικός αστέρας. Τέλος, μπορεί να συνυπάρχουν και άλλα σημεία φλεγμονής στο βυθό (οπίσθια ραγοειδίτιδα).

Διάγνωση - Εξετάσεις

Η διάγνωση γίνεται με βιομικροσκόπηση και βυθοσκόπηση. Στην τυπική οπισθοβολβική νευρίτιδα ο βυθός είναι φυσιολογικός, όπως και το οπτικό νεύρο. Η διάγνωση γίνεται με τα κλινικά στοιχεία και το ιστορικό.
Μπορεί για επιβεβαίωση να παραγγελθεί εξέταση με προκλητά δυναμικά ινιακού λοβού. Αυτή η εξέταση καταγράφει την ηλεκτρική δραστηριότητα σε συγκεκριμένη περιοχή του οπτικού νεύρου, ώς αποτέλεσμα φωτεινού ερεθίσματος. Στην οτική νευρίτιδα τα δυναμικά είναι πιθανόν χαμηλότερα και με καθυστέρηση στον λεγόμενο λανθάνοντα χρόνο Ρ 100. Η οπτική τομογραφία συνοχής (OCT) καταγράφει, όπως και στο γλαύκωμα, τις περιθηλαίες οπτικές ίνες (RNFL) και το πάχος αυτών, το οποίο μπορεί μετά απο κάποιο χρονικό διάστημα να εμφανίζεται ελαττωμένο. Επίσης, τα οπτικά πεδία είναι μια χρήσιμη εξέταση που δείχνει αλλοιώσεις που μπορούν να βοηθήσουν στην διάγνωση.
Εξάλλου, απαραίτητη εξέταση είναι η μαγνητική τομογραφία εγκεφάλου με σκιαγραφικό για τυχόν ανεύρεση εστιών απομυελίνωσης της λευκής ουσίας στις κοιλίες του εγκεφάλου. Οι βλάβες αυτές συνηγορούν για πολλαπλή σκλήρυνση και η εξέλιξη αυτών σε έκταση και χρόνο θέτει τη διάγνωση κλινικά έκδηλης νόσου μαζί βέβαια με τα συμπτώματα. Τέλος, μπορούν να γίνουν εργαστηριακές αιματολογικές εξετάσεις για πιθανή λοίμωξη ή αυτοάνοσο νόσημα.

Αντιμετώπιση

• Η αντιμετώπιση εξαρτάται απο τον τύπο της νευρίτιδας. Στην περίπτωση της απομυελίνωσης, εφόσον υπάρχουν εστίες στην μαγνητική τομογραφία και η οπτική οξύτητα έχει πέσει σημαντικά, τότε μπορεί να χορηγηθεί κορτιζόνη ενδοφλεβίως για ταχύτερη ανάρρωση και καθυστέρηση της πιθανής εκδήλωσης συστηματικής νευρολογικής νόσου. Έπειτα, ο ασθενής θα πρέπει να παραπεμφθεί σε νευρολόγο ώστε να ξεκινήσει, πιθανόν, θεραπεία με γ-ιντερφερόνη, εάν η σκλήρυνση εκδηλώνεται πρώτη φορά με οπτική νευρίτιδα. Σε περιπτώσεις άτυπης νευρίτιδας, εφόσον διαπιστωθεί αυτοάνοση νόσος, τότε έχει ένδειξη η κορτιζόνη σε υψηλές δόσεις απο το στόμα με αργή μείωση και ενδεχομένως και χρήση ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων. Εάν βέβαια πρόκειται για λοιμώδη προσβολή, τότε το λόγο έχουν τα αντιβιοτικά φάρμακα. Τέλος, υπάρχουν και περιπτώσεις με καλή πρόγνωση κατά κανόνα, οι οποίες δεν απαιτούν θεραπεία και είναι αυτοπεριοριζόμενες, όπως οι παιδιατρικές νευρίτιδες μετά απο εμβολιασμό ή ιογενή λοίμωξη (ίωση)
  • Χρονοδιάγραμμα
    Η ενδοφλέβια θεραπεία κορτιζόνης δίδεται για 3-5 ημέρες. Απο το στόμα μπορεί να δοθεί για αρκετές εβδομάδες με σταδιακή μείωση. Τα ανοσοκατασταλτικά εάν απαιτούνται, μπορούν να δοθούν για μήνες εώς και 2-3 χρόνια. Τα αντιβιοτικά για κάποιες εβδομάδες ενώ η αντιφυματική αγωγή για περίπου 9-12 μήνες.
  • Επιπλοκές
    Απώλεια κεντρικής όρασης, απώλεια οπτικών πεδίων.
  • Αποτελέσματα θεραπείας
    Εξαρτάται απο την περίπτωση.
  • Πρόγνωση
    Εξαρτάται απο την περίπτωση, δηλαδή το υποκείμενο νόσημα. Κατά κανόνα η πρόγνωση είναι καλή. Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη απώλεια όρασης.